Lissabon 27 april 2018. Ik zit in de plenaire zaal van het congrescentrum waar het AIC kleurcongres "colour & human comfort" wordt gehouden. We hebben al een aantal sessies gehad en aan het einde van de dag begin ik beetje moe te worden. “Itten is passé” hoor ik de spreker zeggen. In eerste instantie kwam het niet echt binnen, maar het viel me wel op. Later begon ik het me te realiseren. Zo duidelijk uitgesproken had ik het niet eerder gehoord. Best een pittige uitspraak, juist omdat alle kleuronderwijs in Nederland gestoeld is op de kleurenleer van Johannes Itten. En niet alleen dat, wanneer je naar de kleuterschool gaat en met verf gaat spelen, wordt er al vroeg over de beginselen van Itten verteld: rood met geel maakt oranje, rood en blauw paars etc. Wie is er niet opgegroeid met de primaire kleuren rood, geel en blauw, secundaire kleuren en tertiaire kleuren? En wie kent de kleurcontrasten van Itten niet?
En logisch. Johannes Itten is een van de toonaangevende kleuronderzoekers geweest in de vorige eeuw betreft de kleurenleer. Wie is niet bekend met het boek de kleurenleer van Itten?
Maar zoals de spreker aangaf in zijn betoog, zijn er na Itten ook veel onderzoekers geweest en heden ten dage wordt er heel veel kleuronderzoek gedaan. Zo heeft Mahnke veel geschreven over Kleur, omgeving en de menselijke respons. Karin Fridel Anter heeft studie gedaan naar Perceptionele kleuren van gevels. Iris Bakker en Jan de Boon hebben naast de contrasten van Itten nog 7 andere kleurcontrasten beschreven met daarbij de koppeling tussen onze zintuigen. Maud Harleman over invloed van daglicht op de inherente en perceptionele kleuren. Ik kan nog wel even doorgaan, maar dat zal ik maar niet doen!
Maar nog even terug naar Itten. Itten beschreef de kleuren rood, geel en blauw als primair. Als schilder ging Itten uit van (dekkende) verf. Maar niet alleen deze drie kleuren zijn primair, dat is helemaal afhankelijk van de soort kleurmenging. Of te wel: de primaire kleuren zijn niet alleen rood geel en blauw, maar ook groen, magenta en cyaan. Michael Wilcox heeft het boek geschreven, blauw met geel is geen groen, waarin hij bewijst dat wat we altijd geleerd hebben niet in de praktijk geheel klopt. In een interview geeft hij aan dat het totaal niet klopt.
Je begrijpt het denk ik wel. Niet dat Itten allemaal onzin verkocht, maar na Itten is er zoveel meer inzicht gekomen in het fenomeen kleur. En ben je werkzaam als interieuradviseur of stylist, of andere voorschrijver, dan beperk je jezelf erg met alleen de kennis over de kleurenleer van Itten. Sterker nog, je blijft hangen in verouderde kennis. Er is zoveel meer!
Ik daag je uit nieuwe hedendaagse kennis tot je te nemen!
Wil je je kennis verdiepen en verbreden? Volg dan de opleiding Kleuradvies! Je kunt deze ook nu doen met de STAP subsidie!
Interview met Michael Wilcox