De laatste weken was het overal te zien, de kranten schreven ervan, te zien in Hart van Nederland, in Youtube filmpjes, linkedIn-posts: het groene huis van Ineke in Den Helder. De gemeente Den Helder eist dat Ineke haar huis overschildert omdat de kleur niet passend is binnen het straatbeeld, volgens de gemeente. Het is nu zover gekomen dat de rechter binnen twee weken uitspraak gaat doen. Wat is er aan de hand? Reden voor mij om een bezoek te brengen aan de wijk en aan Ineke.

Als je naar de straat Pluto rijdt, kan het niet missen, het groene huis staat aan het water aan de linker kant. Valt het op? Het groene huis valt op! Als je door de straten verder rijd richting het groene huis, zie een keur aan achromatische en chromatische huizen. Alles geschilderd. Maar wat is er nou aan de hand? In de krant had ik al wat gelezen, maar uit eerste hand horen is natuurlijk het allerbeste, dus belde ik bij het groene huis aan, ik stelde me voor en Ineke nodigde me uit om binnen te komen.

“Ik hou van kleur, dit is toch van fantastisch? Ik begrijp het probleem niet! Deze kleur heeft er al heel lang op gezeten en nu pas komen ze hiermee. De ene buurman vindt het een mooie kleur, de andere klaagt”, zegt Ineke gekleed in roze broek en magenta trui. “Maar het is best een heftige kleur hoor, zei ik voorzichtig, maar hoe zit het dan? Ineke vertelt uitgebreid haar verhaal.

Ineke houdt van kleur. Het kan haar niet gek genoeg. Ze houdt van groen en had de schilder gevraagd de woning appeltjesgroen te verven. De nieuwe buurman die later kwam wonen kan het niet appreciëren. Het huis reflecteert best op de witte muur van de buurman. Reden om eerst bij de buurvrouw en later de gemeente te gaan klagen. En de gemeente vindt de kleur ook te heftig. Enige jaren geleden had de gemeente het kleurbeleid aangepast en aangegeven dat in deze wijk pastelkleuren moesten worden toegepast. Het huis van Ineke had toen al een groene kleur. En ja, de vraag is: is het appeltjesgroen een pastelkleur? Mag de gemeente zomaar eisen om je kleur van je huis aan te passen? Deze laatste vraag  is een juridische vraag en laat ik graag aan de rechter over. Vragen die ik ook interessant vind zijn: Waarom vinden we het groene huis niet mooi? De gemeente zegt dat pastelkleuren moeten worden toegepast, maar hoe zit het daar in de wijk? En wat zijn dan eigenlijk pastelkleuren, waar ligt de grens? Wanneer speken we niet meer over pastelkleuren?.

Wanneer spreken we over pastelkleuren?

Het lijkt er op, als je door de wijk rijdt, dat de gemeente dat niet heel helder heeft Althans, naast het groene huis van Ineke zijn er veel meer huizen te zien die geen pastelkleur hebben. Anders gezegd: De meeste huizen in de straat zijn te wit of te zwart of te verzadigd.

Op Wikipedia lezen we: Een pastelkleur is een zachte kleur die wordt verkregen door een zuiver pigment met een lichte kleur te mengen, meestal met wit of lichtgeel. Waar ligt de grens wanneer het niet meer pastel is? Waar ligt het kantelpunt, dat je kan zeggen dat het geen zachte kleur meer is. Volgens mij zijn daar drie grenzen voor. De grens aan de wit kant, de grens aan de zwart kant en de grens aan de verzadigingskant: Je kunt zeggen dat het witgehalte in het kleurbeeld moet overheersen, maar ook kleur zichtbaar aanwezig moet zijn bij pastelkleuren.

Dit houdt in dat het aandeel wit in het kleurbeeld van de kleur in ieder geval groter moet zijn dat 50%. Een kleurbeeld is volgens het Natural Colour System het aandeel zwart plus het aandeel wit plus het aandeel kleur. NCS geeft in haar kleurnotatie het zwart aandeel en het kleuraandeel aan. Het witaandeel is dan een afgeleide. Met NCS kunnen we dit dus eenvoudige aangeven: De grensreeks voor de nuance wat het witgehalte betreft, is : 1040, 2030, 3020, 4010, 4505.  De som van het zwart aandeel en aandeel kleur is 10+40, 20+30, 30+20, enzovoort. Dit houdt in dat het wit aandeel dus 100-(10+40) = 50, 100-(20+30)=50, etc is,

Als we meer wit toevoegen aan de kleur, dan spreken we niet meer van pastelkleuren maar van offwhites. Dit zijn de kleuren met een verzadiging van maximaal 5% en maximaal 45% zwart. Of te wel: de grenskleuren liggen op de verzadigingslijn evenwijdig aan de W-S lijn in de driehoek .

Nu is automatisch een gebied ontstaan waarvan je kunt zeggen: dit zijn pastel kleuren.

Interessant is te zien dat het merendeel van de huizen in de Pluto in Den Helder, of wel off-whites kleuren zijn, of te veel zwart in zich hebben of te verzadigd zijn om als pastelkleur aangemerkt te kunnen worden. Het lijkt er dan op dat de gemeente hier of niet duidelijk heeft wat pastelkleuren zijn of dat ze willekeur toepassen in hun beleid. In ieder geval zijn ze niet consequent.

Waarom vinden we het groene huis niet mooi?

Appeltjes groen is een mooie kleur. Wanneer we in de natuur lopen, zien we een scala aan kleuren en nuances appeltjesgroen. Het is een mooie kleur. Wat maakt het dan dat de buurman het groene huis niet kan waarderen? Dit heeft te maken met onze associatie. We bouwen sinds jaar en dag huizen met aardkleurige producten zoals hout en steen. Groen is de kleur van de natuur en associëren we niet met een stevig huis. Daarom vinden we als mensen groene architectuur vaak niet mooi. Het past niet bij onze beleving van de kleur van huizen. De kleur is niet harmonisch bij het object.

Tijdens mijn gesprek met Ineke heb aangegeven dat de kleur wel te heftig is en veel te verzadigd. Ik kan eigenlijk wel kan begrijpen dat er mensen zijn die er moeite mee hebben. Er zijn genoeg kleuren die pastel zijn en kleurrijk zijn, waar Ineke ook van houdt.  

Het wonderlijke wat mij betreft in dit verhaal is de argumentatie en de inconsistentie van de handhaving van de gemeente Den Helder. Het groene huis van Ineke is zeker niet pastel, maar de donkergrijze en  de witte huizen, maar ook het rode en oranje huis zijn geen pastelkleuren. Heeft deze zaak te maken met kennis over kleur en kleurbeeld in architectuur? Ik denk het wel. Daarom nodig ik de ambtenaren van Den Helder en andere gemeentes uit voor onze workshop Kleur in architectuur, waarin we uitgebreid ingaan op kleurtoepassing en kleurregie binnen steden en wijken. Graag wil ik ze helpen om een goed kleurplan te ontwikkelen voor deze wijk.

Heb je ook een kleurconflict? Neem dan contact met ons op! info@nederlandskleurinstituut.nl

#kleuracademie #kleurenschool #denhelder #groenehuis #pastelkleuren #pastel #ineke #denhelder #kleurinstituut #kleurenarchitectuur #architectuur #kleur